Koruyucu Ağız ve Diş Sağlığı Danışmanlığı 20 Temmuz 2020 Koruyucu ağız ve diş sağlığı hizmetleri; toplumda ağız ve diş sağlığı bilincinin geliştirilerek herkesin kendi sağlığını koruma noktasına gelmesini, koruyucu diş hekimliği uygulamalarının bir yaşam tarzı olarak kabul görmesinin sağlanmasını, ülke bazında var olan koruyucu ağız ve diş sağlığı hizmetlerinin geliştirilmesi suretiyle diş çürüğü ve diş tedavisi oranının en aza indirilmesinin sağlanmasını amaçlar. Koruyucu Ağız ve Diş Sağlığı hizmetleri kapsamında aşağıdaki hizmetler sunulur: Sağlıklı bireylere, dişleri çürümeden, hatta dişleri çıkmadan ulaşılır. SHM’ye başvuran bireyler ağız ve diş sağlığı ve korunması konusunda bilgilendirilir, farkındalık oluşturulur. Bilgilendirme asgari aşağıdaki hususları içermelidir: Çürük ve periodontal (diş eti ve hastalıkları) hastalığa neden olan etkenler açısından bilgilendirilir, (Hamile adayları, hamileler, ebeveyn, yaşlılar, engelliler, bebekler ve çocuklar) Sık görülen sistemik hastalıkların( diyabet, kardiyovasküler hastalıklar, kanser, kronik obstüktif akciğer hastalıkları, vb.) ağız hastalıkları ile ortak olan risk faktörleri (diş eti hastalıları, diyet, tütün kullanımı, aşırı alkol tüketimi) hakkında bilgilendirir ve eğitim verir, Mekanik (diş fırçalama, diş ipi kullanımı) ve kimyasal plak uzaklaştırma yöntemleri (Ağız bakım/çalkalama suyu, gargara vb.) hakkında bilgilendirir, Florür ve klorheksidin içeren preparatlar (diş macunu, gargara vs) önerir. Ebeveynleri okullarda uygulanan koruyucu florür uygulamaları hakkında bilgilendirir ve teşvik eder, Ağız sağlığının genel sağlık üzerine, genel sağlığın da ağız sağlığı üzerine etkisi hakkında bilgilendirir. Ebeveynlere, bebeklerinin ve kendilerinin ağız temizliğini etkin bir şekilde sağlayabilmeleri için detaylı ve uygulamalı (çene maketi/modeli) ağız hijyeni eğitimi verir, Plak boyayıcı ajanlarla ağızdaki mevcut plak hastalara gösterilir ve uygun diş fırçalama yöntemi öğretilir, gerekli ise diş plağı polisaj işlemi ile uzaklaştırılır. Bebeğin ve/veya çocuğun ilk diş hekimi muayenesinde ağız ve diş sağlığının detaylı olarak değerlen- dirilerek koruyucu uygulama ve kontrol randevularını planlar, Diş çürüğünü önlemek için topikal florür (jel, cila), pit ve fissür örtücü (invaziv olmayan) uygulanır. Yetişkinler için verilecek ağız ve diş sağlığı hizmeti ile ağız ve diş sağlığının detaylı olarak değerlendirilerek koruyucu uygulama ve kontrol randevuları planlanır, Öğrenci, öğretmen ve velilere yönelik farkındalık eğitimleri yapılır. Öğrencilerin ağız diş muayenelerini gerçekleştirir %50’sinden fazlasında daimi dişlenmenin başlamış olması nedeniyle, 60 ayını doldurmuş anasınıfı öğrencilerinden başlanarak, her yıl sisteme dâhil olan öğrencilere ilkokul 4. sınıfın sonuna kadar yılda iki kez, florürlü vernik uygulanması, HSYS’ye verilerin kaydedilmesidir. SHM’ye başvuran kişilere, koruyucu ağız ve diş sağlığı hizmetleri verilir, tedavi gereksinimi durumunda ikinci ya da üçüncü basamak sağlık kuruluşuna yönlendirilir. 0-1 Yaş Detaylı extraoral (vermillon hattı, komissuralar ve dudak, yanak,çiğneme kasları) ve intraoral (bukkal mukoza, sulkuslar, ağız içi mukoza, ağız tabanı, dil frenilumu) muayene yapılması, Beslenme, ağız hijyeni ve zararlı habitüel alışkanlıklar (parmak emme, dil itme vb.) hakkında ebeveyn bilgilendirmesi Büyüme gelişimle ilgili ya da herhangi bir patolojik durum varlığında kişinin ikinci ya da üçüncü basamak sağlık kuruluşuna yönlendirilmesi Periyodik muayene aralıklarının belirlenmesi. 1-2 Yaş 0-1 yaş aralığındaki tüm değerlendirmelerin tekrar edilmesi Beslenme alışkanlıklarının uygunluğunun değerlendirilmesi Florürün çürük önleme açısından etkinliği hakkında bilgilendirme Çürük risk değerlendirmesine göre florür vernik uygulama sıklığına karar verilmesi (çürük riski yüksekse 3 ayda bir uygulanması uygundur.) 2-6 Yaş 1-2 yaş aralığındaki prosedürlerin her 6 ayda bir uygulanması Kişinin oral hijyen durumuna göre uygun oral hijyen eğitiminin verilmesi ve eksikliklerin giderilmesi Diş plağı varlığında uygun yöntemle uzaklaştırılması Gereken durumlarda invaziv olmayan pit-fissur örtücü uygulanması 6 ay aralıklarla flor vernik uygulanması Muayene sırasında tespit edilen diş çürüklerinin ve zararlı habitüel alışkanlıkların varlığında ikinci ya da üçüncü basamak sağlık kuruluşuna yönlendirilmesi Konuşma ve büyüme gelişim yönünden değerlendirme yapılması 6-12 Yaş 2-6 yaş aralığındaki prosedürlerin her 6 ayda bir tekrarlanması Çenelerin ve dişlerin malokluzyon yönünden değerlendirilmesi (maksiller darlık, diş çapraşıklıkları ve diastema varlığı vb.) gerekli durumda ikinci ya da üçüncü basamak sağlık kuruluşuna yönlendirilmesi Dişlerin erüpsiyon gecikmesi, şekil ve sayı anomalileri yönünden değerlendirilmesi gerekli durumda ikinci ya da üçüncü basamak sağlık kuruluşuna yönlendirilmesi Diş plağı varlığında diş plağı varlığında uygun yöntemle uzaklaştırılması Gereken durumlarda invaziv olmayan pit-fissur sealant uygulanması Oral hijyen durumunun değerlendirilmesi ve gerekli görülürse oral hijyen eksikliklerinin giderilmesi, 6 ay aralıklarla flor vernik uygulanması 12 Yaş ve üzeri 6-12 yaş arasında uygulanan prosedürlerin her 6 ayda bir tekrarlanması Geç adölesan dönemde 20 yaş dişlerinin durumunun değerlendirilmesi için ikinci ya da üçüncü basamak sağlık kuruluşuna yönlendirilmesi Hamileler Hamilelik döneminde fizyolojik olarak görülen hormonal değişikliklerin ağızdaki etkileri hakkında hamilelerin bilgilendirilmesi, Yeterli oral hijyen için gerekli ilave bilgilendirmelerin yapılması (yumuşak fırça kullanımı vb.) Gerekli durumlarda hangi zaman aralığında diş tedavisi yaptırabileceği hakkında bilgilendirme yapılması Kronik Hastalıkları Olanlar Kronik hastalığı (diyabet, hipertansiyon, astım, böbrek hastalığı vb.) olan bireylere, bu hastalıkların ağız içindeki belirtileri ve ağız sağlığına etkisi ile ağız sağlığının bu hastalıklar ile olan ilişkisi hakkında bilgilendirme yapılması Mevcut kronik hastalığa göre uygun oral hijyen eğitiminin verilmesi Tedavi gerektiren durumlarda kişilerin ikinci ya da üçüncü basamak sağlık kuruluşuna yönlendirilmesi Yüksek Riskli Hastalıkları Olanlar Anestezi ve cerrahi uygulamalar yönünden yüksek riskli hastaların (Kardiyovasküler hastalığı olanlar, kalp ve böbrek yetmezliği olanlar kalp kapak hastalığı olanlar, kan sulandırıcı kullananlar vb.), bu hastalıkların ağız sağlığı ile ilişkileri hakkında bilgilendirilmesi ve fokal enfeksiyon odağı olabilecek dişler yönünden değerlendirilmesi için ikinci ya da üçüncü basamak sağlık kuruluşuna yönlendirilmesi. Kaynak:https://shm.saglik.gov.tr/hizmetlerimiz/15-hizmetler/13-koruyucu-agiz-ve-dis-sagligi-hizmetleri.html